Η Πάρνηθα αποτελεί εκτεταμένο ορεινό συγκρότημα μήκους 30 χιλιομέτρων και μέγιστου πλάτους 20 χιλιομέτρων στη βορειοδυτική πλευρά της Αττικής. Ένα μέρος της ανήκει στον νομό Βοιωτίας, ενώ το νοτιοδυτικό κομμάτι της Πάρνηθας εμπίπτει στα διοικητικά όρια της Δυτικής Αττικής. Η υψηλότερη κορυφή της εντοπίζεται στη θέση Καραβόλα (1.413 μέτρα). Η βλάστηση είναι ιδιαίτερα πυκνή. Στα ψηλότερα τμήματα είναι καλυμμένη από ελατοδάση, ενώ στα μεσαία και χαμηλότερα επίπεδα υπάρχουν πεύκα και ποικιλία θαμνωδών φυτών. Η χλωρίδα της Πάρνηθας περιέχει πάνω από 1.000 είδη, ενώ η πανίδα της περιλαμβάνει ελάφια, τσακάλια, αλεπούδες, λαγούς, νυφίτσες και πάνω από 130 είδη πτηνών. Ο Παυσανίας (Ι, 32, 1) αναφέρει ότι στην Πάρνηθα μπορούσε κανείς να κυνηγήσει αρκούδες και αγριογούρουνα. Η Πάρνηθα χαρακτηρίζεται από έντονο ανάγλυφο, το οποίο περιλαμβάνει απότομες πλαγιές, εντυπωσιακές χαράδρες, κοιλάδες και οροπέδια. Επίσης, υπάρχουν πολλά σπήλαια· το πιο γνωστό από αυτά είναι η Λυχνοσπηλιά, στην περιοχή της Φυλής, σε υψόμετρο 675 μέτρων, όπου λατρευόταν ο τραγοπόδαρος θεός Πάνας και οι Νύμφες. Κατά την αρχαιότητα, στην Πάρνηθα υπήρχαν πολυάριθμα φρούρια, καθώς το βουνό αποτελούσε το φυσικό σύνορο της πόλης των Αθηνών με τους γείτονές της στα βορειοδυτικά. Το πιο σημαντικό φρούριο στο δίκτυο των οχυρώσεων τη Πάρνηθας είναι το επιβλητικό φρούριο της Φυλής, στα βορειοδυτικά της Μονής Κλειστών. Επίσης, στην ευρύτερη περιοχή της Πάρνηθας εντοπίζονται και αρκετοί αρχαίοι δήμοι, όπως αυτοί της Φυλής, των Αχαρνών και των Κρωπιδών. Η Πάρνηθα αποτέλεσε έδρα σημαντικής λατρείας του Δία. Ο Παυσανίας (Ι, 32, 2) μιλάει για την ύπαρξη χάλκινου αγάλματος του Παρνήσιου Δία, βωμού του Δία Σημαλέου, δηλαδή αυτού που σχετίζεται με τα προμηνύματα της βροχής, καθώς και βωμού, όπου θυσίαζαν άλλοτε στον Όμβριο Δία και άλλοτε στον Δία Απήμιο. Το επίθετο «απήμιος» έχει να κάνει με την ιδιότητα του Δία να προκαλεί κεραυνούς και καταιγίδες και έτσι να γίνεται πρόξενος «πημάτων», δηλαδή ζημιών ή δυστυχημάτων. Καθώς η δραστηριότητα ενός καιρικού θεού πιστευόταν ότι εκδηλωνόταν στις πιο ψηλές κορυφές, η λατρεία του Δία ω εξουσιαστή των νεφών και της βροχής στις κορυφές των βουνών υπήρξε αρκετά συνηθισμένο φαινόμενο σε ολόκληρη την Ελλάδα. Έτσι, η απλή δήλωση μιας κορυφής, όπου λατρευόταν ο Δίας, π.χ. Υμήττιος, Παρνήσιος, Ιδαίος, Ολύμπιος, αρκούσε για να σημάνει την ιδιότητά του ως καιρικού θεού. Το ιερό του Παρνήσιου Δία, που αναφέρει ο Παυσανίας στο παραπάνω απόσπασμα, τοποθετείται από κάποιους ερευνητές στην περιοχή του Άρματος, κορυφής που υψώνεται στα ανατολικά του φρουρίου της Φυλής και στα βόρεια της Μονής Κλειστών. Επίσης, ευρήματα σε άλλο ύψωμα, που εντοπίζεται ανατολικά του Άρματος, πιθανώς να ανήκουν στο ιερό του Δία Παρνήσιου. Εκτός από τον Παυσανία, την Πάρνηθα αναφέρουν και άλλοι αρχαίοι συγγραφείς, όπως ο Αριστοφάνης (Νεφέλαι, 323), ο φιλόσοφος Θεόφραστος (Περί σημείων, υδάτων και πνευμάτων, Γ 43 και Γ 47), ο Λουκιανός (Ικαρομένιππος, 11) και άλλοι. Στους νεότερους χρόνους, η Πάρνηθα αναφέρεται συχνά με το όνομα «Οζάς» ή «Οζέον όρος».