Σημαντικό βυζαντινό μνημείο της περιοχής, παρά τις μικρές του διαστάσεις, είναι ο ναός του Σωτήρα. Πρόκειται για καθολικό μονής έξω από το Αλεποχώρι, σε απόσταση 27 χιλιομέτρων από τα Μέγαρα, πλησίον της ακτής του Κορινθιακού. Το μικρό αυτό μοναστήρι είναι προσιτό είτε από τον παραλιακό οικισμό, το Κάτω Αλεποχώρι, είτε από τον οικισμό του Άνω Αλεποχωρίου. Η ευρύτερη περιοχή της μονής είναι απομονωμένη, καθώς βρίσκεται κρυμμένη σε δυσπρόσιτο πλάτωμα μέσα σε μια δασωμένη πλαγιά του όρους Πατέρας. Η θέση αυτή του μικρού μοναστηριακού συγκροτήματος έχει επιλεγεί με σοφία, καθώς παρείχε την απαιτούμενη ασφάλεια σε μια περίοδο που οι πειρατικές επιδρομές ταλαιπωρούσαν πολύ τους κατοίκους της Δυτικής Αττικής. Βρίσκεται κοντά στη θάλασσα και παραμένει αθέατο, ακόμη και από κοντινή απόσταση. Επιπλέον, η θέα προς τον κόλπο των Αλκυονίδων είναι εντυπωσιακή, ενώ τα πεύκα, οι ελιές και τα κυπαρίσσια συνθέτουν ένα μαγευτικό τοπίο, το οποίο ταξιδεύει τον επισκέπτη πίσω στον χρόνο. Από το σύνολο του μοναστηριακού συγκροτήματος σώζεται το καθολικό, αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρα, καθώς και κάποια προσκτίσματα. Η αρχική μορφή των τελευταίων έχει αλλοιωθεί εξαιτίας νεότερων μετασκευών. Επιπλέον, ο περίβολος της μονής έχει ανακαινιστεί σημαντικά κατά τη σύγχρονη εποχή.

Το μοναστήρι δεν έχει πλέον μοναχούς· οι τελευταίοι το εγκατέλειψαν στις αρχές του 20ού αιώνα. Τα τελευταία χρόνια, το Ίδρυμα Λεβέντη έχει χρηματοδοτήσει τη συντήρηση αυτού του σημαντικότατου βυζαντινού μνημείου. Το καθολικό ανήκει στον σταυρεπίστεγο μονόκλιτο αρχιτεκτονικό τύπο, όπως διαπίστωσε ο Αναστάσιος Ορλάνδος .Πρόκειται, δηλαδή, για ένα μονόχωρο κτίσμα, η στέγαση του οποίου πραγματοποιείται εξωτερικά με δύο καμάρες που διαγράφουν με σαφήνεια το σχήμα του σταυρού. Υπάρχει μόνο μία θύρα στη δυτική πρόσοψη και στα ανατολικά μία εξωτερικά ημιεξαγωνική αψίδα. Τα λιγοστά ανοίγματα του κτηρίου θα άφηναν το εσωτερικό του μισοσκότεινο, καθώς το φως θα ήταν λιγοστό. Η τοιχοποιία στο εξωτερικό του ναού, κάτω από το λευκό επίχρισμα που την κάλυψε σε κάποια μεταγενέστερη φάση, αποκαλύπτεται αρκετά απλή. Η μόνη όψη του ναού του Σωτήρα που παρουσιάζει φροντισμένη τοιχοποιία στο εξωτερικό είναι η ανατολική, συνήθης τακτική της αρχιτεκτονικής των βυζαντινών ναών. Εδώ, παρά το νεότερο επίχρισμα, διακρίνεται καθαρά η λαξευτή ισόδομη τοιχοποιία από κογχυλιάτη λίθο, ενώ ο απέριττος κεραμοπλαστικός διάκοσμος συμπληρώνει την επιμελημένη κατασκευή της αψίδας του ναού. Το ότι ο ναός του Σωτήρα αποτελεί κτίσμα της λαϊκής βυζαντινής αρχιτεκτονικής δημιουργεί σημαντικές δυσκολίες στη χρονολόγηση του μνημείου. Παρ’ όλα αυτά, η ενδελεχής μελέτη του το εντάσσει στους ναούς της Ελλαδικής Σχολής του 12ου και των αρχών του 13ου αιώνα. Από τα κτίσματα που πλαισίωναν το καθολικό του μικρού μοναστηριού μόνο λίγα έχουν διασωθεί. Αυτά στην ανατολική και στη νότια πλευρά έχουν καταστραφεί σχεδόν ολοκληρωτικά.

Η κύρια είσοδος του συγκροτήματος βρισκόταν αρχικά στα ανατολικά, ενώ η πύλη εισόδου που συναντά ο σύγχρονος επισκέπτης ανάγεται στον 18ο αιώνα. Στη βόρεια πλευρά του συγκροτήματος σώζονται τρία ισόγεια κελιά σε πολύ καλή κατάσταση. Στεγάζονται εξωτερικά με δίρριχτη στέγη και εσωτερικά με κυλινδρική καμάρα. Οι διαστάσεις τους είναι πολύ μικρές, διαθέτουν ανοίγματα προς την εσωτερική αυλή, πολύ μικρά παράθυρα προς τα έξω και ερμάρια. Ένα από αυτά εί- ναι εφοδιασμένο με τζάκι, προσθήκη που υποδεικνύει ότι ανήκε στον ηγούμενο. Λόγω των το- ξωτών ανοιγμάτων των εισόδων, η χρονολόγησή τους ανάγεται στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Στα δυτικά του μοναστηριακού συγκροτήματος, οριοθετώντας τη βορειοδυτική του γωνία, εντοπίζεται κτίσμα, το οποίο έχει ταυτιστεί με την τράπεζα της μονής. Πρόκειται για τον χώρο όπου γευμάτιζαν οι μοναχοί. Αργότερα, στον ίδιο χώρο λειτουργούσε και το μαγειρείο, ενώ στη νότια πλευρά προστέθηκε και ένας μεγάλος φούρνος. Η τράπεζα στεγαζόταν με καμάρα εσωτερικά και με δίρριχτη στέγη εξωτερικά. Στη νοτιοδυτική γωνία της μονής σώζονται τα κατάλοιπα δύο επιμήκων, καμαροσκεπών χώρων διαφορετικών εποχών. Η εξαιρετικά κακή τους διατήρηση δεν επιτρέπει στους μελετητές του μνημείου να καθορίσουν τη λειτουργία των κτισμάτων αυτών. Ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι στον τοίχο του ενός από αυτά τα δύο ερειπωμένα κτήρια έχει διαμορφωθεί κρήνη, σε σημείο σχεδόν απέναντι από το καθολικό. Τα χαρακτηριστικά της κρήνης τοποθετούν την κατασκευή της στους χρόνους της Τουρκοκρατίας. Παρ’ όλα αυτά, δεν έχει εντοπιστεί κάποια δεξαμενή ή οποιαδήποτε άλλη παροχή νερού, η οποία θα μπορούσε να τροφοδοτεί την κρήνη αυτή με νερό. Οι εσωτερικές όψεις των τοίχων του καθολικού διασώζουν πολύ σημαντικές τοιχογραφίες, που χρονολογούνται –βάσει εικονογραφικών και στυλιστικών κριτηρίων– στο β΄ μισό του 13ου αιώνα· συγκεκριμένα, στην εικοσαετία 1260-1280. Μάλιστα, σώζεται και η κτητορική επιγραφή, η οποία –αν και δεν φέρει χρονολογία– αποκαλύπτει το όνομα και την ιδιότητα του κτήτορα, του ιερέα Λέοντα Κοκκαλάκη.