Ερυθρές.Οι Ερυθρές βρίσκονται σε υψόμετρο 480 μέτρων, στους βόρειους πρόποδες του Κιθαιρώνα. Ο δήμος απέχει 60 χιλιόμετρα από την Αθήνα, στα όρια των νομών Αττικής και Βοιωτίας, και συγκεκριμένα στην παλαιά εθνική οδό Αθηνών-Θηβών-Θεσσαλονίκης. Οι Ερυθρές είναι αρχαιότατη πόλη. Σύμφωνα με κάποιες μυθολογικές παραδόσεις, το όνομά της οφείλεται στον Ερύθρα, τον γιο του Λεύκωνος και εγγονό του Αθάμαντος, που έκτισε την πόλη αυτή. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, οι κάτοικοι των αρχαίων Ερυθρών ήταν αυτοί που κατά τον 7ο-6ο αιώνα π.Χ. δημιούργησαν στην Ιωνία της Μικράς Ασίας αποικία με το όνομα «Ερυθροί». Στη νεότερη ιστορία, μέχρι το 1928, η πόλη έφερε και την ονομασία «Κριεκούκι», η οποία είναι αρβανίτικη και σημαίνει «ερυθρές κεφαλές» (κρίε=κεφάλι, κούκι=κόκκινο). Στις Ερυθρές σώζονται σήμερα εννέα παραδοσιακές μικρές εκκλησίες και στην περιφέρεια 11 γραφικά και ιστορικά ερημοκκλήσια. Επίσης, συναντά κανείς τη Γαργαφία κρήνη, όπου –όπως λέγεται– έπαιρνε το μπάνιο της η θεά Αφροδίτη. Όσον αφορά στον κάμπο του Κριεκουκίου, μετά την αποχώρηση των Τούρκων περιήλθε στο ελληνικό κράτος και κατά την Οθωνική περίοδο, με τη βοήθεια Γερμανών μηχανικών, κατατμήθηκε σε λωρίδες (λαχίδια πλάτους 10-20 μέτρων και μήκους 1.000-2.000 μέτρων) και μοιράστηκε σε γεωργούς, καθένας από τους οποίους έλαβε συνολικά 60 στρέμματα γης.

Η ανάπτυξη της γεωργίας και η ιδιαίτερη οικονομική της σημασία για την περιοχή τονίζεται ιδιαίτερα από το γεγονός της ίδρυσης στο Κριεκούκι –το 1915– ενός από τους πρώτους γεωργικούς πιστωτικούς συνεταιρισμούς, ο οποίος συνετέλεσε στην ανάπτυξη της γεωργικής παραγωγής. Η καλλιέργεια της γης γινόταν είτε με αυτοκαλλιέργεια, είτε με ενοικίαση σε τρίτους. Η ενοικίαση της γης γινόταν με προφορική συμφωνία ανάμεσα στον ιδιοκτήτη και τον ενοικιαστή και το ενοίκιο καταβαλλόταν αρχικά σε είδος, που το 1929 ήταν 8-10 οκάδες ανά στρέμμα, και πολύ αργότερα σε χρήμα. Πριν από τη μηχανοποίηση της γεωργίας, ο κάμπος του Κριεκουκίου κατακλυζόταν από αγρεργάτες (200 περίπου προπολεμικά), στην πλειονότητά τους γυναίκες, που έρχονταν από τις γειτονικές κοινότητες (Πλαταιές, Βίλια, Καπαρέλι, Μάνδρα). Η ανεπάρκεια καλλιεργήσιμης γης στα Βίλια ανάγκαζε πολλές Βιλιώτισσες κάθε ηλικίας να πηγαίνουν στις Ερυθρές για να εργαστούν στα χωράφια, έως το 1960 περίπου. Οι στενές οικονομικές και κοινωνικές σχέσεις των δύο χωριών επισφραγίζονταν πολύ συχνά με επιγαμίες. Οι κάτοικοι των χωριών αυτών αναγνωρίζουν μέχρι σήμερα τους συγγενικούς δεσμούς που υπάρχουν μεταξύ τους και αναφέρονται στην κοινή καταγωγή τους. Δεν λείπουν όμως ο τοπικισμός και η σκωπτική διάθεση προς αλλήλους, που εκφράζονται και μέσα από παρωνύμια. Εντούτοις, η έκφραση ανωτερότητας των μεν προς τους δε και κάποιος ανταγωνισμός που υπήρχε δεν δυσχέραινε τις σχέσεις τους. Μέχρι τα τελευταία χρόνια, οι Βιλιώτες διατηρούσαν τις περιουσίες τους στον κάμπο του Κριεκουκίου και οι Κριεκουκιώτες αντίστοιχα τα δασοτεμάχιά τους, τα οποία συνήθως ενοικίαζαν προς εκμετάλλευση.

Σιγά-σιγά το επαγγελματικό ενδιαφέρον των μεν προσανατολίστηκε στη γεωργία, των δε στη δασοκαλλιέργεια, και αντάλλαξαν ή πούλησαν τις κτηματικές τους περιουσίες. Οι Κριεκουκιώτες μόνο διατήρησαν τους ελαιώνες τους στις εύφορες παραλιακές περιοχές των Βιλίων (Πόρτο Γερμενό, Ψάθα, Αλεποχώρι), που σήμερα αξιοποιούνται πλέον ως οικόπεδα. Ο πληθυσμός των Ερυθρών αυξήθηκε σταδιακά από το 1879, όταν απογράφηκαν 1.759 κάτοικοι, το 1896 2.566 κάτοικοι, το 1907 3.120 κάτοικοι, ενώ το 1981 το χωριό είχε 3.550 κατοίκους. Η σταδιακή αυτή αύξηση του πληθυσμού σήμαινε ταυτόχρονα και αύξηση του ενεργού πληθυσμού που αναζητούσε απασχόληση στη γύρω περιοχή (ιδιαίτερα στη βιομηχανική περιοχή της Θήβας και στις δημόσιες υπηρεσίες). Επίσης, η επίτευξη μεγαλύτερου εισοδήματος από την άσκηση του επαγγέλματος του αυτοκινητιστή σε σχέση με του γεωργοκτηματία ώθησε πολλούς Κριεκουκιώτες να ασχοληθούν με τις μεταφορές από το 1965 περίπου, όταν αναπτύχθηκε σε μεγάλο βαθμό ο κλάδος των χερσαίων μεταφορών με σύγχρονα μεταφορικά μέσα. Οι Ερυθρές στην τελευταία απογραφή του Μαρτίου του 2001, είχε 3.329 κατοίκους. Οι Ερυθρές έχουν σήμερα όλες τις υπηρεσίες μιας σύγχρονης πόλης, χωρίς να έχουν χάσει την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του 19ου αιώνα. Χαρακτηριστικό δείγμα είναι το δημαρχείο της πόλης, κτισμένο το 1928 από τον Α. Συγγρό. Στις μέρες μας, η οικονομία της πόλης είναι κυρίως γεωργική και εμπορική. Τα γεωργικά προϊόντα που παράγει είναι κυρίως σκληρός σίτος, βαμβάκι, πεπόνι εξαιρετικής ποιότητας και σταφύλια ειδικών ποικιλιών, για ποιοτική παραγωγή κρασιού. Στον δήμο σήμερα λειτουργούν διάφοροι κοινωνικοί σύλλογοι, καθώς και οργανισμοί κοινωνικής πρόνοιας, επαγγελματικής κατάρτισης και πολιτισμού. Επίσημη γιορτή της πόλης είναι η 25η Μαρτίου, όταν γιορτάζεται με μεγαλοπρέπεια η γιορτή της μητρόπολης, του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Άλλες εκδηλώσεις που οργανώνονται από τον δήμο είναι τα Κούλουμα την Καθαρά Δευτέρα και η γιορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου τον Δεκαπενταύγουστο, την παραμονή του οποίου γίνεται γλέντι με παραδοσιακούς χορούς. Επίσης, πραγματοποιούνται θεατρικές παραστάσεις και μουσικές εκδηλώσεις. Σημαντικές πολιτιστικές πρωτοβουλίες λαμβάνονται από τον όμιλο Κριεκουκιωτών «Οι Φίλοι του Έλατου». Ο τόπος ανέδειξε κατά καιρούς εξαιρετικές προσωπικότητες στις τέχνες και στα γράμματα.