Ο Άγιος Ιωάννης ο Νηστευτής είναι η σπουδαιότερη εκκλησία του Ασπροπύργου. Βρίσκεται στη θέση ανάμεσα στο Στεφάνι και στο Μούλκι, δύο χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του οικισμού, στον δρόμο προς Αθήνα. Η θέση όπου κτίστηκε θεωρείται τόσο από την παράδοση όσο και από νεότερα έγγραφα, τσιφλίκι του Στεφάν πασά, γι’ αυτό και έχει διατηρηθεί και η ονομασία Στεφάνι. Άλλωστε, στέκουν ακόμη τα ερείπια των υποστατικών του, τα οποία είναι ορατά από τον σύγχρονο επισκέπτη. Ωστόσο, άγνωστο παραμένει πότε περιήλθε στην κατοχή του. Πάντως, αν δεχθούμε ότι ο ναός κτίστηκε στα τέλη του 16ου αιώνα, τότε η περιοχή πρέπει να περιήλθε σε αυτόν αργότερα, καθώς ήταν απίθανο μέσα σε τουρκικό τσιφλίκι να κτιστεί εκκλησία. Ο ναός είναι ένα μονόχωρο δρομικό σταυρεπίστεγο κτίσμα και χρονολογείται στα μέσα του 16ου-αρχές 17ου αιώνα. Ο τύπος αυτός είναι μια εκφυλισμένη μορφή σταυρεπίστεγης εκκλησίας, με σαφή την επίδραση της κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής. Οι τοίχοι του ναού ήταν κατάγραφοι.

Οι σωζόμενες, όμως, τοιχογραφίες είναι δυσδιάκριτες, λόγω του επιχρίσματος στο κάτω μέρος των τοίχων, καθώς και λόγω ενός παχέος στρώματος κάπνας, που έχει καλύψει κάποιες από αυτές. Η πρώτη τοιχογράφηση, τουλάχιστον του ιερού, πρέπει να είναι σύγχρονη ή σχεδόν σύγχρονη με την ανέγερσή του, ενώ η διακόσμηση της εγκάρσιας καμάρας, που διατρέχει τον ναό, είναι μεταγενέστερη. Έχουν εκφραστεί δύο εκδοχές σχετικά με το θέμα αυτό. Η πρώτη υποστηρίζει πως, πιθανότατα, γκρεμίστηκε η καμάρα το 1701, όποτε και καταστράφηκαν οι τοιχογραφίες του κυρίως ναού, γι’ αυτό και δεν έχει εντοπιστεί παλαιότερο στρώμα. Μετά την καταστροφή ανακαινίστηκε, χωρίς όμως η καμάρα να φέρει ζωγραφικό διάκοσμο, παρά μόνο το υπόλοιπο του ναού. Η δεύτερη άποψη, η οποία θεωρείται και η πιθανότερη, υποστηρίζει πως εικονογραφήθηκε όλος ο ναός εκτός του ιερού, γιατί η ζωγραφική διακόσμηση του τελευταίου είχε γίνει νωρίτερα, όπως φαίνεται, το 1701. Αργότερα, πιθανώς κατά τη διάρκεια των Ορλωφικών (1770-1779), καταστράφηκε η καμάρα, οπότε και επισκευάστηκε με τη σημερινή της μορφή. Αυτή η άποψη φαίνεται ορθότερη, αφενός λόγω της μορφής της καμάρας και αφετέρου λόγω ενός ακιδογραφήματος που υπάρχει πάνω στον κάμπο του Αγίου Νικολάου, το οποίο αναγράφει «1800 ολ(η)κτίσθη», και αναφέρεται ενδεχομένως στην επισκευή του. Τέλος, η δεύτερη άποψη πιθανότατα εξηγεί και την έλλειψη ζωγραφικού διακόσμου στην καμάρα.